تبیین ماهیت ثواب و عقاب براساس علیت و تجسم عمل از دیدگاه علامه جعفری (با تأکید بر شرح نهج‌‌البلاغه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه دکتری کلام اسلامی، از پاکستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران

2 استادیار گروه کلام اسلامی، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی العالمیه

چکیده

ثواب و عقاب یکی از مباحث مهم دینی است که در کلام، فلسفه، عرفان، اخلاق، تفسیر، فقه و اصول فقه مطرح می‌‌شود و اهداف و آثار خاصی در زندگی دنیوی و اخروی انسان دارد. در مقاله حاضر به‌‌روش کتابخانه‏ای و باشیوه توصیفی-تحلیلی، ماهیت و چیستی ثواب و عقاب را از دیدگاه علامه محمدتقی جعفری باتکیه بر کتاب شرح نهج‌‌البلاغه بررسی شد و به این سؤال که ثواب و عقاب چیست و رابطه بین عمل و ثواب و عقاب چگونه است، پاسخ داده شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌‌دهد که ماهیت ثواب و عقاب را با دو مفهوم می‌‌توان تبیین کرد: وجود رابطه علی و معلولی بین عمل انسان و ثواب و عقاب؛ تجسم اعمال درقالب مجسم شدن همه اعمال انسان در دنیا، در درون انسان و گاهی در بیرون و مجسم شدن همه آنها در آخر ت و قیامت.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن مجید (بی‌‌تا). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌‌ای قائمیه اصفهان.

    * نهج البلاغه (بی‌تا). مترجم: فیض‌‌الاسلام، علی نقی. اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‏ای قائمیه اصفهان.

    1. ابن‌ منظور، محمد‌بن مکرم (1997). لسان العرب. بیروت: دار‌‌‌صادر.
    2. جعفری، محمدتقی (1384). قرآن، نماد حیات معقول. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    3. جعفری، محمدتقی (1386). ترجمه و تفسیر نهج‌‌البلاغه. تهران: دفتر انتشارات فرهنگ اسلامی
    4. جعفری، محمدتقی (1390). آفرینش و انسان. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    5. جعفری، محمدتقی (1391). مجموعه آثار1عرفان اسلامی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    6. جعفری، محمدتقی (1392). تحلیل شخصیت خیام. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    7. جعفری، محمدتقی (1392). مجموعه آثار 3: بررسی افکار دیوید هیوم و برتراند راسل. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    8. جعفری، محمدتقی (1393). مجموعه آثار 4: معرفت‌‌شناسی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    9. جعفری، محمدتقی (1394). مجموعه آثار 6: چهار شاعر (خیام، نظامی، سعدی، حافظ). تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
    10. جوادی آملی، عبدالله (1384). تفسیر موضوعی قرآن. قم: انتشارات اسراء.
    11. الجوهری، اسماعیل ‌بن حمار (1387). الصحاح. بیروت: انتشارات امیری.
    12. دغیم، سمیع (1998). مصطلحات علم الکلام الاسلامیه. بیروت: مکتبه لبنان ناشرون.
    13. صدرالدین شیرازی، محمد‌بن ابراهیم (1366). شواهد الربوبیه. مترجم: مصلح، جواد. تهران: انتشارات صدا و سیما.
    14. صلیبا، جمیل (1366). فرهنگ فلسفی. مترجم: صانعی دره‌‌بیدی، منوچهر. تهران: انتشارات حکمت.
    15. طباطبایی، سید محمدحسین (1372). مجمع‌‌البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    16. طباطبایی، سید محمدحسین (1390). بدایه‌‌الحکمه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    17. محمدی، علی (1378). شرح کشف المراد. قم: دار‌‌‌الفکر.
    18. مصطفوی، حسن (1367). تفسیر روشن. قم: سروش.